Samochód osobowy zwrócony po zakończeniu umowy leasingu

Właściciel firmy (osoba fizyczna samodzielnie prowadząca działalność gospodarczą) korzystał z samochodu osobowego na podstawie umowy leasingu podatkowo-operacyjnego. Natomiast dla celów bilansowych był to leasing finansowy, a samochód figurował w księgach jako środek trwały. W 2025 r. zdecydowano, że samochód nie zostanie wykupiony na cele firmowe. Jak wyksięgować nierozliczone salda kont przeznaczonych do ewidencji środków trwałych oraz rozrachunków z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu?

W sytuacji gdy po zakończeniu umowy leasingu nie dojdzie do wykupu samochodu, niezamortyzowaną wartość początkową samochodu (ze względu na to, że jednostka przyjęła dłuższy okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego niż okres umowy) odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, a nierozliczone saldo rozrachunków z leasingodawcą z tytułu przedmiotu leasingu przeksięgowuje się na dobro pozostałych przychodów operacyjnych.

W świetle objaśnień zawartych w pkt 7.3 KSR nr 5, okres amortyzacji uzależniony jest od faktu przeniesienia prawa własności na korzystającego na moment zakończenia umowy leasingu. Oznacza to, że gdy:

1) umowa leasingu nie przewiduje przeniesienia własności przedmiotu leasingu na korzystającego - przedmiot leasingu amortyzuje się przez okres leasingu lub okres ekonomicznej użyteczności, jeżeli byłby on krótszy od okresu leasingu.

2) umowa leasingu przewiduje przeniesienie własności przedmiotu leasingu na korzystającego - przedmiot leasingu amortyzuje się przez okres jego ekonomicznej użyteczności, zgodnie z zasadami amortyzacji stosowanymi przez korzystającego do podobnych własnych składników aktywów.

Jeżeli umowa leasingu nie przewiduje przeniesienia własności przedmiotu leasingu na korzystającego, to korzystający po zakończeniu okresu leasingu (spłacie zobowiązania z tytułu przedmiotu leasingu) zwraca przedmiot leasingu finansującemu i zaprzestaje wykazywania tego składnika aktywów w swoich księgach rachunkowych. Przy założeniu, że okres ekonomicznej użyteczności przedmiotu leasingu odpowiada okresowi umowy, lub jest od niego krótszy - przedmiot leasingu powinien na moment zakończenia okresu leasingu być w pełni zamortyzowany (por. pkt 7.7 KSR nr 5). Jeśli więc, na moment zakończenia okresu leasingu przedmiot leasingu w księgach korzystającego jest zamortyzowany, to ewidencja księgowa zwrotu przedmiotu leasingu finansującemu przebiega zapisem po stronie Wn konta 07-1 "Umorzenie środków trwałych", w korespondencji ze stroną Ma konta 01 "Środki trwałe". Jeżeli jednak umowa leasingu przewiduje, że po jej zakończeniu korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu, ale korzystający po zakończeniu okresu leasingu nie skorzystał z prawa wykupu, to składnik aktywów (tutaj: samochód osobowy) na moment zakończenia leasingu może nie być w pełni zamortyzowany. W takim przypadku zwrot finansującemu przedmiotu leasingu ujmuje się na koncie pozostałych kosztów operacyjnych, w jego wartości netto, jako likwidację środka trwałego (por. pkt 7.13 KSR nr 5).

Ewidencja księgowa zwrotu przedmiotu leasingu finansującemu, jeśli umowa przewiduje przeniesienie własności przedmiotu leasingu na korzystającego

1. LT - wyksięgowanie przedmiotu leasingu z ewidencji środków trwałych z tytułu zwrotu finansującemu:

a) kwota dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych:

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",
- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) odpisanie niezamortyzowanej wartości przedmiotu leasingu w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 01 "Środki trwałe".

Jeżeli po zakończeniu umowy (tj. po uregulowaniu wszystkich należności do leasingodawcy) korzystający wykazuje w księgach rachunkowych saldo zobowiązania wobec finansującego z tytułu umowy leasingu, to nierozliczone saldo należy wyksięgować na dobro pozostałych przychodów operacyjnych, zapisem po stronie Wn konta 24-9/1-2 "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu", w korespondencji ze stroną Ma konta 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".