Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 13 (517) z dnia 1.07.2020

Rozwiązanie umowy leasingu finansowego w związku z kasacją przedmiotu leasingu

Samochód osobowy używany przez naszą firmę w ramach umowy leasingu finansowego (dla celów bilansowych) uległ wypadkowi. Od leasingodawcy otrzymaliśmy notę rozliczającą szkodę, która zawierała zdyskontowaną sumę pozostałych do zapłaty rat wraz z wykupem, koszty ubezpieczenia GAP pozostające do zapłaty od momentu szkody do zakończenia umowy leasingu, wartość sprzedaży samochodu innemu podmiotowi oraz wartość odszkodowania GAP wypłaconego bezpośrednio leasingodawcy. Z obliczeń wynika, iż leasingodawca ma nam zwrócić określoną kwotę. Jak zaksięgować tę notę?

Przepisy o ustawy o rachunkowości nie regulują opisanego w pytaniu zagadnienia. Więcej informacji na temat rozliczania w księgach umów leasingu zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (KSR nr 5), którego uregulowania jednostki mogą stosować na mocy przepisu art. 10 ust. 3 ww. ustawy. W świetle postanowień pkt 7.13 KSR nr 5, w przypadku wygaśnięcia umowy leasingu finansowego na skutek utraty przedmiotu leasingu, korzystającego obciąża płatność wynikająca z umowy. Kwota tej płatności stanowi zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy, obciążające drugostronnie pozostałe koszty operacyjne. Jednocześnie zobowiązanie wobec finansującego z tytułu przedmiotu umowy zostaje odpisane na pozostałe przychody operacyjne, zaś wartość netto przedmiotu leasingu - na pozostałe koszty operacyjne. Jeżeli w myśl umowy leasingu korzystający zawarł umowę ubezpieczeniową z cesją odszkodowania na rzecz finansującego, to z chwilą otrzymania przez finansującego odszkodowania o jego równowartość korzystający zmniejsza zobowiązanie wobec finansującego, odnosząc drugostronnie odszkodowanie na pozostałe przychody operacyjne.

KSR nr 5 wskazuje także, że w sytuacji gdy wypowiedzeniu umowy leasingu finansowego towarzyszy zwrot finansującemu przedmiotu leasingu, to korzystającego obciąża płatność wynikająca z umowy leasingu lub porozumienia stron. Kwota tej płatności stanowi zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wypowiedzenia umowy. W przypadku takim zobowiązanie z tytułu przedmiotu umowy zamienia się w zobowiązanie z tytułu wypowiedzenia umowy, a ewentualną różnicę między obu zobowiązaniami odnosi się na pozostałe koszty operacyjne lub przychody operacyjne. Natomiast zwrot finansującemu przedmiotu leasingu ujmuje się na koncie pozostałych kosztów operacyjnych, w jego wartości netto, jako likwidację środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Przykład

I. Założenia:

1. Na skutek wypadku zniszczeniu uległ samochód osobowy używany na podstawie umowy leasingu finansowego dla celów bilansowych. Leasingodawca wystawił korzystającemu notę rozliczającą szkodę, która zawierała następujące dane:

a) suma zdyskontowanych opłat leasingowych pozostałych do spłaty: 47.828,04 zł,

b) koszty ubezpieczenia GAP pozostałe do zapłaty od momentu szkody do zakończenia leasingu: 1.688,59 zł,

c) wartość sprzedaży samochodu osobie trzeciej: 38.048,78 zł,

d) wartość odszkodowania GAP otrzymanego bezpośrednio przez leasingodawcę: 23.447,15 zł.

2. Na dzień wygaśnięcia umowy korzystający wykazywał w księgach rachunkowych saldo zobowiązania wobec finansującego z tytułu umowy leasingu w wysokości: 46.619,23 zł. Wartość netto przedmiotu leasingu na ten dzień wynosiła: 0 zł. Był on bowiem w 100% zamortyzowany. Z kolei wartość początkowa przedmiotu leasingu wynosiła: 80.000 zł.
    
3. Zgodnie z polityką rachunkowości, do ewidencji leasingu jednostka wyodrębniła konto 24-9/1 "Rozrachunki z tytułu leasingu", do którego utworzyła następujące konta analityczne: 24-9/1-1 "Rozrachunki z finansującym - bieżące", 24-9/1-2 "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu", 24-9/1-3 "Rozliczenie opłat leasingowych".

II. Dekretacja:

III. Księgowania: