Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 2 (458) z dnia 20.01.2018

Uproszczenia w zakresie kwalifikacji umów leasingowych w księgach rachunkowych

Prowadzę działalność jako osoba fizyczna i korzystam z uproszczeń dla jednostek małych. Za 2016 r. nie przekroczyłem dwóch wielkości - sumy bilansowej (17.000.000 zł) i przychodów netto (34.000.000 zł). W listopadzie 2017 r. zawarłem umowę leasingu finansowego. Czy mogłem zakwalifikować ją według zasad określonych w przepisach podatkowych i rozliczać jako leasing operacyjny? Nadmienię, że roczne sprawozdanie finansowe nie podlega badaniu.

Według zasady istotności, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości, określając zasady (politykę) rachunkowości, tj. dokonując wyboru rozwiązań dopuszczonych ustawą i dostosowując je do swoich potrzeb, jednostka powinna zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, przy zachowaniu zasady ostrożności. Oznacza to, że w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości jednostka może stosować uproszczenia, pod warunkiem jednak, że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego (por. art. 4 ust. 1 i 4 ustawy o rachunkowości).

Według art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, jeśli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron umowy (finansujący) oddaje drugiej stronie (korzystającemu) środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony i umowa spełnia co najmniej jeden z siedmiu warunków wymienionych w tym przepisie, to przedmiot umowy zalicza się do aktywów trwałych korzystającego.

Przy czym, w art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości przewidziano uproszczenie, które zezwala na klasyfikowanie umów leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych. Możliwość stosowania tego uproszczenia dotyczy jednostek, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 17.000.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 34.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Wyłączone z możliwości zastosowania tego uproszczenia są jednostki wymienione w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości, tj.:

• jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów,
   
• jednostki zamierzające ubiegać się albo ubiegające się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie przepisów, o których mowa wyżej, lub wpis do rejestru zarządzających ASI na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
   
• alternatywne spółki inwestycyjne w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w tym uprawnione do posługiwania się nazwą "EuVECA" albo "EuSEF",
   
• emitenci papierów wartościowych dopuszczonych, emitenci zamierzający ubiegać się lub ubiegający się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
   
• emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu,
   
• krajowe instytucje płatnicze,
   
• instytucje pieniądza elektronicznego.

Przypominamy, że jeszcze niedawno prawo do uproszczenia polegającego na kwalifikacji umów leasingowych według zasad określonych w przepisach podatkowych dotyczyło tylko jednostek niepodlegających obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta. Obecnie możliwość stosowania wyżej wymienionego uproszczenia ustala się na podstawie art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości i nie zależy od statusu jednostki (tj. czy jest to jednostka mikro, czy mała), ani od tego czy jej sprawozdanie podlega obowiązkowemu badaniu. Zastosowanie tego rodzaju uproszczenia nie jest również uzależnione od powzięcia decyzji przez organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe.

W sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Jednostka ta nie należy więc do grupy jednostek wyłączonych z możliwości stosowania powyższego uproszczenia, a wymienionych w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości. Ponadto suma aktywów bilansu pytającej jednostki za 2016 r. nie przekroczyła 17.000.000 zł, a jej przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów nie przekroczyły w 2016 r. 34.000.000 zł. W związku z tym, jednostka może zastosować uproszczenie przewidziane w art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości i rozliczać umowę leasingu finansowego według zasad podatkowych.

Zwracamy przy tym uwagę, że decyzję w sprawie kwalifikacji umów leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w polityce rachunkowości.