Wyksięgowanie przedmiotu leasingu w związku z zakończeniem umowy

Kilka lat temu zawarliśmy umowę leasingu, stanowiącą dla celów bilansowych umowę leasingu finansowego. Przedmiot leasingu wykazywany jest jako środek trwały. Jak wyksięgować niezamortyzowaną wartość przedmiotu leasingu w związku z zakończeniem umowy?

Jeżeli umowa leasingu z bilansowego punktu widzenia zakwalifikowana zostanie jako leasing finansowy, to przedmiot tej umowy korzystający ujmuje w ewidencji środków trwałych, drugostronnie zarachowując zobowiązanie wobec leasingodawcy z tytułu rat kapitałowych (Wn konto 01, Ma konto 24-9). Od przedmiotu leasingu korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych, stosując zasady określone w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości.

Bardziej szczegółowo zasady amortyzacji przedmiotu leasingu określono w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (KSR nr 5) stanowiącym załącznik do uchwały nr 16/11 Komitetu Standardów Rachunkowości z 13 grudnia 2011 r. (Dz. Urz. Min. Fin. poz. 52). Według tego standardu, jeżeli w umowie nie przewidziano, że na zakończenie leasingu korzystający otrzyma tytuł własności przedmiotu umowy za opłatę końcową lub też bez takiej opłaty, to dany składnik aktywów korzystający powinien amortyzować przez okres trwania umowy leasingu lub okres użytkowania, w zależności, który z nich jest krótszy. W przypadku zaś gdy umowa przewiduje, że korzystający otrzyma tytuł własności przedmiotu umowy leasingu za opłatę końcową lub bez tej opłaty, to dany składnik aktywów korzystający amortyzuje przez okres jego ekonomicznej użyteczności, zgodnie z zasadami przyjętymi w swojej polityce rachunkowości dla podobnych własnych składników aktywów.

Treść Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" dostępna jest
w serwisie www.przepisy.gofin.pl

W sytuacji gdy umowa leasingu nie przewiduje przeniesienia własności przedmiotu leasingu na korzystającego, to korzystający – po zakończeniu okresu leasingu (spłacie zobowiązania z tytułu przedmiotu leasingu) – zwraca przedmiot leasingu finansującemu i zaprzestaje wykazywania tego składnika aktywów w swoich księgach (Wn konto 07-1, Ma konto 01). Zważywszy, że okres ekonomicznej użyteczności przedmiotu leasingu odpowiada wtedy okresowi umowy, lub jest od niego krótszy, to przedmiot leasingu powinien na moment zakończenia okresu leasingu być w pełni zamortyzowany.

Z pytania wynika, iż w momencie zakończenia umowy leasingu przedmiot leasingu nie został jeszcze całkowicie zamortyzowany, co sugeruje, iż umowa leasingu przewidywała przeniesienie własności przedmiotu leasingu na korzystającego. Najprawdopodobniej jednak jednostka z takiej możliwości nie skorzystała, dlatego zobowiązana jest do wyksięgowania przedmiotu leasingi z ewidencji bilansowej środków trwałych. Zakładamy jednocześnie, iż w momencie wprowadzania przedmiotu leasingu do ewidencji środków trwałych w wartości początkowej uwzględniono kwotę wykupu.

W przypadku rezygnacji z wykupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy, jego wartość netto (niezamortyzowana) powinna obciążyć pozostałe koszty operacyjne. Natomiast nierozliczone zobowiązanie wobec finansującego z tytułu przedmiotu umowy powinno zostać odniesione na pozostałe przychody operacyjne.

Ewidencja księgowa tego zdarzenia może przebiegać zapisami:

1) wyksięgowanie przedmiotu leasingu z ewidencji bilansowej
środków trwałych:

a) wyksięgowanie wartości początkowej:

– Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) wartość umorzona:

– Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

c) wartość netto (nieumorzona):

– Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

2) wyksięgowanie nierozliczonego zobowiązania wobec
finansującego:

– Wn konto 24-9/2 "Rozrachunki z finansującym
z tytułu przedmiotu leasingu",
– Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".