Wykup przedmiotu w leasingu finansowym

Posiadamy środek trwały użytkowany na podstawie umowy leasingu finansowego. W umowie nie zawarto informacji o możliwości przeniesienia własności przedmiotu leasingu ani o ewentualnej cenie jego wykupu. Jednak przed zakończeniem umowy postanowiliśmy wykupić ten środek trwały. Jak rozliczyć to w księgach rachunkowych?

W przypadku gdy w umowie nie przewidziano, że na zakończenie leasingu finansowego korzystający otrzyma tytuł własności przedmiotu umowy za opłatę końcową lub też bez takiej opłaty, wartość początkowa środka trwałego nie uwzględnia ceny jego wykupu. Wtedy składnik aktywów wymaga w całości zamortyzowania przez okres leasingu lub okres ekonomicznej użyteczności, jeżeli byłby on krótszy. Wynika to z Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (Dz. Urz. Min. Fin. z 2011 r. nr 9, poz. 52).

Środek trwały użytkowany na podstawie umowy leasingu finansowego przyjmuje się do ewidencji środków trwałych i ujmuje na koncie 01 "Środki trwałe" w korespondencji z kontem 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu). Odpisy amortyzacyjne od jego wartości księguje się na ogólnych zasadach. Z kolei ponoszone opłaty leasingowe ujmuje się na podstawie otrzymanych faktur następująco:

a) wartość brutto

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z finansującym - bieżące),

b) VAT naliczony podlegający odliczeniu

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość netto opłaty leasingowej (wraz z nieodliczonym VAT)

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozliczenie opłat leasingowych),

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

d) rozliczenie opłat leasingowych

• część kapitałowa

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu),

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozliczenie opłat leasingowych),

• część odsetkowa

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozliczenie opłat leasingowych).

W sytuacji opisanej w pytaniu na skutek wykupu przedmiotu leasingu finansowego przed zakończeniem umowy jednostka powinna wyksięgować dotychczasowy środek trwały i jego umorzenie. Następnie powinna ująć na podstawie dowodu zakupu wartość początkową własnego środka trwałego, oszacować okres jego ekonomicznej użyteczności i rozpocząć jego amortyzację. Zdarzenia te mogą przebiegać zapisami:

1. Faktura za zakup środka trwałego:

a) wartość brutto

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z finansującym - bieżące),

b) VAT naliczony podlegający odliczeniu

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość w cenie nabycia

- Wn konto 01 "Środki trwałe",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

2. Wyksięgowanie przedmiotu leasingu finansowego z ewidencji bilansowej:

a) do wysokości dokonanych odpisów amortyzacyjnych

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) wartość nieumorzona

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 01 "Środki trwałe".

3. PK - spisanie salda, które pozostało na koncie rozrachunków z tytułu przedmiotu leasingu:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu),

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Warto zaznaczyć, iż gdyby umowa przewidywała, że po jej zakończeniu korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu, to cenę wykupu należałoby uwzględnić w jego wartości początkowej. W takim przypadku amortyzuje się go przez okres ekonomicznej użyteczności. W chwili wykupu nie zmienia się w ewidencji księgowej wartości początkowej i kontynuuje amortyzację według dotychczasowych zasad, a opłatę końcową zalicza na spłatę zobowiązania z tytułu nabycia przedmiotu leasingu.