Wykup przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu trwania umowy

Po zakończeniu okresu trwania umowy wykupiliśmy przedmiot leasingu. Jak powinna przebiegać ewidencja księgowa tego zdarzenia?

Jednostki zawierające umowy leasingowe powinny w swojej polityce rachunkowości opisać, jakie przyjęły zasady do ewidencji tych umów. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy o rachunkowości, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości (KSR) wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości (zob. art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Wykup przedmiotu leasingu użytkowanego na podstawie umowy stanowiącej
dla celów bilansowych umowę leasingu finansowego

Leasing finansowy jest to umowa, która spełnia przynajmniej jeden z warunków określonych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Przedmiot umowy leasingu finansowego wykazywany jest w księgach rachunkowych korzystającego jako składnik aktywów trwałych podlegających amortyzacji, a drugostronnie jako zobowiązanie finansowe. Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu dokonuje leasingobiorca według zasad określonych w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości.

Wartość początkową przedmiotu leasingu korzystający ujmuje w swoich księgach rachunkowych, zapisem:

- Wn Konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 24-9/2 "Rozrachunki z finansującym
z tytułu przedmiotu leasingu".

Jeżeli w wartości początkowej leasingowanego środka trwałego uwzględnił opłatę końcową, to w momencie jego wykupu w księgach rachunkowych może dokonać następujących zapisów:

1) faktura z tytułu wykupu przedmiotu umowy leasingu:

a) wartość netto:

- Wn konto 24-9/2 "Rozrachunki z finansującym
z tytułu przedmiotu leasingu",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

b) kwota VAT podlegającego odliczeniu:

- Wn konto 22-1 "VAT naliczony i jego rozliczenie",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość ogółem opłaty końcowej:

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 24-9/1 "Rozrachunki bieżące z finansującym",

2) zapłata za fakturę:

- Wn konto 24-9/1 "Rozrachunki bieżące z finansującym",
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Powyższy sposób ewidencji przy wykupie przedmiotu umowy leasingu przez korzystającego po zakończeniu umowy zawierają postanowienia KSR nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa".

Ustawa o rachunkowości oraz KSR nr 5 nie określają szczegółowo, jak powinna przebiegać ewidencja księgowa w przypadku, gdy jednostka nie uwzględnia wartości wykupu w wartości początkowej przedmiotu leasingu. Jeżeli cena wykupu nie została uwzględniona w wartości początkowej przedmiotu leasingu w momencie wprowadzenia go do ewidencji bilansowej środków trwałych, to w momencie wykupu można:

Krajowe Standardy Rachunkowości,
w tym KSR nr 5, dostępne są w serwisie
www.przepisy.gofin.pl

1) wartość wynikającą z faktury wykupu zarachować na zwiększenie
uprzednio ustalonej wartości początkowej, zapisem:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu" lub

2) wyksięgować przedmiot umowy leasingu z ewidencji bilansowej,
a ewentualną nieumorzoną wartość początkową odnieść w pozostałe
koszty operacyjne i wprowadzić do ewidencji bilansowej nowy środek
o wartości początkowej określonej w fakturze wykupu otrzymanej
od finansującego.

Powyższe wskazówki stosuje się wyłącznie dla celów bilansowych. Jeśli po zakończeniu leasingu, który z punktu widzenia podatkowego jest leasingiem operacyjnym, jednostka (podatnik) wykupuje przedmiotu leasingu, to dla celów podatkowych - co do zasady - wprowadza go do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (prowadzonej dla celów podatkowych) jako nowy środek trwały i amortyzuje go zgodnie z przepisami ustawy podatkowej.

Wykup przedmiotu leasingu użytkowanego na podstawie umowy stanowiącej
dla celów bilansowych umowę leasingu operacyjnego

Przedmiot umowy leasingu operacyjnego jest zaliczany do środków trwałych u finansującego i ten dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Z kolei korzystający zalicza do kosztów bilansowych opłaty leasingowe. Jeżeli po okresie leasingu korzystający kupuje przedmiot leasingu, to ujmuje w księgach rachunkowych zakupiony środek trwały w wartości wynikającej z umowy, tj. w cenie nabycia (opłata końcowa), zapisem:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" lub 30 "Rozliczenie zakupu".

W przypadku gdy środek trwały podlega amortyzacji, amortyzuje się go zgodnie z zasadami bilansowymi i przyjętą polityką rachunkowości jednostki.